Không chỉ là “cánh tay nối dài” trong công tác quản lý, giám sát, hệ thống còn từng bước góp phần thay đổi hành vi của người tham gia giao thông – từ tâm lý đối phó sang tự giác chấp hành quy định pháp luật.

Chuyển biến về ý thức của người dân

Anh Nguyễn Văn T., ở phường Hà Huy Tập, TP. Vinh chia sẻ: Mặc dù tôi biết hệ thống camera giám sát giao thông đã được lắp đặt và hoạt động, nhưng hôm đó tôi vẫn có chút chủ quan. Do có việc gấp, lại gặp trời mưa to, nghĩ rằng, camera sẽ không ghi lại rõ được, nên tôi quyết định vượt tốc độ. Không ngờ, vài ngày sau, tôi nhận được thông báo xử phạt nguội vì vi phạm tốc độ, mức phạt lên đến 900.000 đồng. Đó là lần đầu tiên tôi bị phạt qua camera và cảm giác rất bất ngờ.

Sau sự việc đó, tôi đã hoàn toàn thay đổi thói quen lái xe. Mỗi lần ra đường, tôi luôn chú ý đến đồng hồ tốc độ, tuân thủ mọi biển báo giao thông và đặc biệt không còn vi phạm các quy định như vượt đèn đỏ hay đi sai làn. Camera giám sát không chỉ giúp xử lý vi phạm, mà còn giúp tôi nhận thức được rằng, mỗi hành vi khi tham gia giao thông đều có thể bị ghi lại và xử lý, khiến tôi trở nên tự giác hơn trong việc chấp hành Luật Giao thông.

Chị Trần Thị H, ở phường Lê Lợi, TP. Vinh cũng bày tỏ: Tôi thấy việc lắp đặt hệ thống hơn 600 camera trên địa bàn thành phố là một bước tiến lớn, không chỉ giúp cơ quan chức năng phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm, mà còn khiến người dân phải tự giác hơn. Trước kia, khi chưa có camera, nhiều người cứ thấy không có cảnh sát giao thông là vượt đèn đỏ, chạy ngược chiều, đỗ xe tùy tiện. Nhưng giờ đây, ý thức của họ đã thay đổi rõ rệt. Họ hiểu rằng, camera không bỏ sót ai cả, nên dần dần hình thành thói quen chấp hành nghiêm túc.

Bản thân tôi trước đây cũng có khi vội vàng nên vượt đèn đỏ một vài giây, nhưng giờ thì không dám nữa. Ngay cả chuyện đậu xe, tôi cũng phải quan sát kỹ xem chỗ đó có được phép đậu hay không. Cảm giác như mình đang sống trong một thành phố văn minh hơn, nơi mà luật lệ được áp dụng công bằng, khách quan và liên tục.

Về phía lực lượng chức năng, theo Thiếu tá Đào Duy Sơn - Tổ Cảnh sát giao thông địa bàn TP. Vinh, cùng với mức phạt tăng cao theo Nghị định 168, từ khi hệ thống camera giám sát thông minh được lắp đặt tại các nút giao thông trọng điểm, tình trạng va chạm, tai nạn và các hành vi vi phạm như vượt đèn đỏ, đi sai làn… đã giảm rõ rệt.

Camera không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng trong việc phát hiện, xử lý vi phạm mà còn góp phần nâng cao ý thức người tham gia giao thông. Khi biết hành vi vi phạm có thể bị ghi lại và xử lý “phạt nguội”, nhiều người đã chuyển từ tâm lý đối phó sang tự giác chấp hành, hạn chế tình trạng tranh thủ lúc vắng lực lượng để đi sai, dừng, đỗ tùy tiện như trước.

Không có vùng cấm, không có ngoại lệ

Hệ thống camera giám sát an ninh và xử lý vi phạm trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn thành phố Vinh do Công an tỉnh Nghệ An quản lý được Bộ Công an phê duyệt và triển khai xây dựng từ tháng 2/2024. Sau hơn 10 tháng thi công khẩn trương, đúng tiến độ, đến tháng 1/2025, dự án đã hoàn tất và chính thức đưa vào vận hành.

Hệ thống hơn 600 camera được lắp đặt tại 191 điểm mục tiêu trên địa bàn thành phố Vinh. Trong đó, tập trung tại các nút giao thông như: Vòng xuyến, ngã ba, ngã tư các tuyến đường chính nội thị, các tuyến giao thông trọng điểm và các mục tiêu quan trọng…

Tất cả hệ thống camera và hệ thống quản trị phần mềm, dữ liệu đều tích hợp, sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), nhận diện tìm kiếm thông minh, phù hợp với xu hướng công nghệ 4.0. Trong đó, có một số tính năng, tác dụng quan trọng của hệ thống như: Truy vết đối tượng; thiết lập tích hợp hỗ trợ phương án bảo vệ mục tiêu, dẫn đoàn và các phương án đảm bảo an ninh, trật tự khác; tầm kiểm soát theo biển kiểm soát, đặc điểm phương tiện…

Đặc biệt, hệ thống camera ngoài hỗ trợ điều tiết giao thông bằng việc kiểm đếm lưu lượng xe, tốc độ di chuyển của phương tiện để đánh giá tình trạng ách tắc, thì còn có tính năng phát hiện lỗi vi phạm trật tự ATGT. Cụ thể, các lỗi vi phạm như: Không chấp hành đèn tín hiệu giao thông; đi và chuyển hướng sai làn; vi phạm tốc độ, xe máy chở quá số người, không đội mũ bảo hiểm…

Toàn bộ camera sẽ được truyền tín hiệu qua mạng cáp quang trực tiếp từ các điểm về trung tâm chỉ huy để xử lý, đảm bảo tính bảo mật và toàn vẹn dữ liệu.

Theo số liệu tổng hợp, từ khi hệ thống hơn 600 camera giám sát chính thức được đưa vào vận hành và khai thác trên địa bàn TP. Vinh kể từ ngày 22/01/2025, đã hỗ trợ truy vết, điều tra xử lý 60 vụ việc, vụ án; phục vụ triển khai phương án bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn giao thông cho 40 sự kiện chính trị, xã hội quan trọng trên địa bàn.

Không chỉ phát huy vai trò tại chỗ, hệ thống còn góp phần hỗ trợ lực lượng Công an các địa phương lân cận như Hà Tĩnh, Thanh Hóa truy vết, điều tra thành công 12 vụ việc, vụ án, thể hiện rõ tính liên kết, chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác nghiệp vụ giữa các địa phương.

Đặc biệt, thông qua hệ thống camera đã phát hiện 3.340 trường hợp vi phạm, các lỗi chủ yếu chạy quá tốc độ quy định, không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông. Ngoài ra đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ xác minh làm rõ nhiều trường hợp vi phạm pháp luật như gây rối trật tự công cộng, lạng lách đánh võng, không gắn biển số…

Theo Thiếu tá Hoàng Mạnh Hùng - Phó trưởng Phòng CSGT, Công an tỉnh cho biết: Việc tăng cường xử phạt “nguội” đã tạo bước chuyển quan trọng trong công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông. Biện pháp này giúp nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật, thay vì tâm lý đối phó khi có lực lượng chức năng.

Người dân nghiêm túc chấp hành dừng đèn đỏ tại TP. Vinh. Ảnh tư liệu: Nguyễn Đạo

Ưu điểm của hệ thống camera giám sát là tự động hóa toàn bộ quy trình, góp phần thay đổi phương thức xử lý và giảm sự có mặt của CSGT trực tiếp tuần tra, tăng tính minh bạch, công khai trong thực hiện xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Mỗi trường hợp vi phạm đều được xác minh đầy đủ: thời gian, địa điểm, lỗi cụ thể, biển số phương tiện... Thông báo sau đó được gửi về chủ xe để xử lý theo đúng quy định, thể hiện nguyên tắc nhất quán “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.

Cũng theo Thiếu tá Hoàng Mạnh Hùng, sau khi nhận được thông báo vi phạm, hoặc tự tra cứu thông tin trên Cổng thông tin điện tử của Cục CSGT tại địa chỉ www.csgt.vn, người dân nếu phát hiện phương tiện của mình có vi phạm, cần trực tiếp đến Đội CSGT đường bộ số 4, Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh để xử lý theo quy định.

Thiếu tá Hoàng Mạnh Hùng cũng khuyến cáo người dân: Tất cả trường hợp vi phạm được phát hiện qua hệ thống camera giám sát đều được CSGT gửi thông báo bằng văn bản đến chủ phương tiện hoặc người điều khiển phương tiện để mời làm việc trực tiếp. Ngoài ra, thông tin vi phạm cũng sẽ được cung cấp khi phương tiện đi đăng kiểm. CSGT không gọi điện thoại thông báo vi phạm, và không yêu cầu chuyển tiền phạt qua bất kỳ tài khoản nào.

Đặng Cường

Nguồn: Báo Nghệ An (20/5/2025)